Ο Φαύλος Κύκλος της Κρίσης Πανικού

Ο Φαύλος κύκλος της Κρίσης Πανικού

Το ονομάζουμε έτσι γιατί ο άνθρωπος με Κρίσεις πανικού μπαίνει σε μια διαδικασία

συμπτωμάτων όπου το ένα ενισχύει το άλλο με αποτέλεσμα να δημιουργούν έναν

φαύλο κύκλο χωρίς να έχει τέλος.

Μία από τις κύριες παραδοχές της Γνωστικής Συμπεριφορικής Ψυχοθεραπείας είναι

ότι η σκέψη επηρεάζει το συναίσθημα και τη συμπεριφορά. Η σκέψη για παράδειγμα

¨τι έχω, τρελαίνομαι¨ που είναι κύρια στην κρίση πανικού, μας κάνει να νιώθουμε

ακόμα περισσότερο άγχος με πιο έντονα σωματικά συμπτώματα και μας οδηγεί στο

να αναπτύξουμε ακόμα μεγαλύτερες συμπεριφορές αποφυγής.

Για να δούμε με περισσότερες λεπτομέρειες τον φαύλο κύκλο του άγχους:

            Άγχος -------Αυξημένος έλεγχος---------- Φυγή ή αποφυγή
                          \                                                   /
                            \                                               /
                              προσωρινή ανακούφιση    /

(Το σχήμα δεν βγήκε όπως θα ήθελα, μόλις μάθω τον τρόπο θα το αλλάξω)

Με λόγια το σχήμα σημαίνει ότι το άγχος προκαλεί αυξημένο έλεγχο για σωματικά

συμπτώματα, η προσοχή στρέφεται στον εαυτό μας και παρερμηνεύουμε τα

φυσιολογικά συμπτώματα όπως την ταχυπαλμία. Χωρίς την παρερμηνεία, ΔΕΝ

μπαίνουμε στον φαύλο κύκλο και ΔΕΝ μας πιάνει κρίση πανικού. Για να αποφύγουμε

τα δυσάρεστα σωματικά συμπτώματα και την ένταση του άγχους οδηγούμαστε σε

αποφυγές των καταστάσεων που μας δημιουργούν άγχος. Το άμεσο αποτέλεσμα είναι

να νιώσουμε ανακούφιση. Ακριβώς επειδή το δυσάρεστο σύμπτωμα φεύγει η

αποφυγή ενισχύεται και την εφαρμόζουμε συνέχεια. Το αποτέλεσμα της αποφυγής

όμως είναι να ενισχύεται το άγχος και να επιστρέφει με πιο έντονα σωματικά

συμπτώματα και με μεγαλύτερη δυσφορία. Αυτό γίνεται γιατί την επόμενη φορά που

μια κατάσταση θα μας προκαλέσει έντονο άγχος θα έχουμε λιγότερη εμπιστοσύνη

στον εαυτό μας ότι μπορεί να τα καταφέρει, καθώς τις προηγούμενες φορές δεν το

αντιμετώπισε αλλά το απέφυγε. Οπότε έχουμε μικρότερη αυτοπεποίθηση και αυτό

μας προσθέτει και επιπλέον φόρτο.

Ένας άλλος τρόπος που ανακουφίζει προσωρινά αλλά μακροπρόθεσμα ενισχύει το

άγχος είναι αυτό που λέμε ¨συμπεριφορές ασφάλειας¨. Παράδειγμα, μια συμπεριφορά

ασφάλειας είναι το να κουβαλάω μαζί μου αγχολυτικά φάρμακα. Μπορεί να νιώθω

ασφαλής, ότι αν με πιάσει κάτι έχω τα χάπια μαζί μου, αλλά στην ουσία δεν

αντιμετωπίζουμε το άγχος μας. Ένας ακόμα κίνδυνος είναι οι συμπεριφορές

ασφάλειας να μας δημιουργήσουν εξάρτηση και να μην μπορούμε χωρίς τα χάπια για

παράδειγμα.

    Ο φαύλος κύκλος που είδαμε πιο πάνω διαφορετικά θα μπορούσε να είναι :

Φυσιολογικό σωματικό σύμπτωμα, παρερμηνεία του συμπτώματος ως επικίνδυνο,

αύξηση της έντασης του συμπτώματος και ακόμα μεγαλύτερο άγχος. Την πρώτη

φορά που μας συμβαίνει μια κρίση πανικού φοβόμαστε. Τις παρερμηνείες ότι θα

τρελαθώ ή ότι θα πεθάνω τις παίρνουμε για σωστές κρίσεις και δεν τις βάζουμε

καθόλου σε λογικό έλεγχο. Το μυαλό μας αργότερα πάει στο άγχος, θεωρούμε πιο

πιθανό να έχουμε κάτι σωματικό παρά ψυχολογικό. Πολλοί άνθρωποι καταφεύγουν

και σε γιατρό για εξετάσεις, όπου τότε μαθαίνουν ότι είναι άγχος.

Έχουμε πει σε αυτή τη σειρά άρθρων πολλά πράγματα για το άγχος και τις κρίσεις

πανικού. Στο επόμενο θα δούμε τι μπορούμε να κάνουμε μόνοι μας για

διαχειριστούμε το άγχος και σε τι μπορεί να μας βοηθήσει ένας ψυχολόγος-

ψυχοθεραπευτής.