Δυσλεξία

       Η πιο συχνά εμφανιζόμενη Ειδική Μαθησιακή Δυσκολία. Αν και οι δύο όροι, Δυσλεξία και Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες συγχέονται, ο πρώτος είναι υποκατηγορία του δεύτερου.

   Οι Μαθησιακές Δυσκολίες είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε δυσκολίες στην λειτουργία και μάθηση της ομιλίας, της γραφής, της ανάγνωσης, της κατανόησης και των , μαθηματικών. Σήμερα θεωρούμε ότι υπάρχει νευροβιολογική βάση στις Μαθησιακές Δυσκολίες αν και είναι πολύ πιθανό να συνυπάρχουν μαζί με άλλες διαταραχές (νοητική υστέρηση ή συναισθηματικές δυσκολίες του παιδιού) με τις οποίες όμως δεν πρέπει να τις ταυτίζουμε.

    Η Δυσλεξία είναι η διαταραχή της ανάγνωσης. Το παιδί και ο ενήλικας με Δυσλεξία δυσκολεύεται να αναγνωρίσει τις λέξεις ή μπερδεύει γράμματα και φθόγγους. Εκτός από την δυσκολία στην ανάγνωση δεν υπάρχει κάποια άλλη διαφορά σε σχέση ,με τους συνομήλικους τους στην νοητική ανάπτυξη, στις εμπειρίες ή σε κάποιο άλλο τομέα. Η δυσκολία στη γραφή και στην ανάγνωση εμφανίζεται νωρίς, όταν το παιδί έρθει σε επαφή για πρώτη φορά με τη γραπτή γλώσσα και παραμένει παρά τους τρόπους αντιμετώπισης που χρησιμοποιεί το παιδί και τον ακολουθεί και στην ενήλικη ζωή του.

   Για να διαγνώσουμε έγκυρα και αξιόπιστα ένα παιδί με Δυσλεξία απαιτούνται τουλάχιστον δύο σχολικά έτη και να παρουσιάζει καθυστέρηση στην ανάπτυξη της αναγνωστικής ικανότητας τουλάχιστον κατά 18 μήνες σε σχέση με το φυσιολογικό μέσο όρο. Ας προσέξουμε εδώ ότι δεν θεωρούμε ότι ένας μαθητής έχει δυσλεξία όταν αυτή εμφανίζεται μετά από ένα ψυχοπιεστικό γεγονός. Δηλαδή όταν η δυσλεξία οφείλετε σε κάποια συναισθηματική διαταραχή, σε οικογενειακά προβλήματα, σε πένθος και σε άλλες καταστάσεις που μπορεί να δικαιολογήσουν αλλαγή. Σε τέτοιες περιπτώσεις όταν σταματήσει να υπάρχει ο πιεστικός παράγοντας ή γίνει παρέμβαση τότε σταματάει και η Δυσλεξία.

    Στα παιδιά με Δυσλεξία παρατηρούμε τα παρακάτω λάθη και δυσκολίες:

• Δυσκολεύοντα να διακρίνουν διαφορετικές λέξεις οι οποίες έχουν κοινό μεγάλο αριθμό γραμμάτων
• Προφέρουν λάθος τα φωνήεντα
• Διαβάζουν ανάποδα (λένε μπάλα αντί για λάμπα)
• Αντικαθιστούν μια λέξη με μία άλλη με παρόμοιο όνομα
• Δεν έχουν ροή στο λόγο τους. Σταματούν ή επαναλαμβάνουν χωρίς λόγο
• Διαβάζουν αργά και ακόμα και σε ίδια κείμενα κάνουν καινούργια λάθη
• Δεν κατανοούν το κείμενο που διαβάζουν και κουράζονται πολύ γρήγορα καθώς διαβάζουν
• Χάνουν τη γραμμή καθώς διαβάζουν
• Δυσκολεύονται στην ανάγνωση πολυσύλλαβων λέξεων

   Η Δυσλεξία και οι Μαθησιακές Δυσκολίες γενικότερα επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό την συναισθηματική ζωή των παιδιών αλλά και των οικογενειών τους.

• Αισθήματα ματαίωσης και απόρριψης. Νοιώθει το παιδί ότι όσο και να προσπαθήσει δεν θα τα καταφέρει
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση που προέρχεται από τη χαμηλή επίδοση στο σχολείο
• Προβλήματα συμπεριφοράς, επιθετικότητα
• Κοινωνική απόσυρση, απομόνωση.
• Δυσκολίες στις κοινωνικές σχέσεις με συνομηλίκους αλλά και με ενήλικες
• Έλλειψη υπομονής όταν είναι να εκτελέσουν ένα έργο

Τα ίδια τα παιδιά πολλές φορές ντρέπονται ή φοβούνται να εξηγήσουν στα άλλα παιδιά τι συμβαίνει μήπως τους κοροϊδέψουν και τους στιγματίσουν.

   Τα παιδιά με Δυσλεξία όμως έχουν άλλες ικανότητες. Λέμε όλοι ότι έχει δυσλεξία αλλά είναι πολύ έξυπνος. Αυτό έχει και μια δόση αλήθειας. Όταν νοιώθουμε ότι υστερούμε κάπου σχεδόν αυτόματα αναπτύσσουμε πιο πολύ άλλους τομείς για να αντισταθμίσουμε το έλλειμμα μας. Παρατηρούμε σε αυτά τα παιδιά ότι:

• Έχουν μεγαλύτερη φαντασία και πιο αναλυτική και δημιουργική σκέψη
• Είναι πιο ικανά σε αθλήματα, σε σχέδιο και σε χειροτεχνία
• Σκέφτονται κυρίως με εικόνες
• Έχουν αναπτυγμένη την περιέργειά τους
• Σκέφτονται και αντιλαμβάνονται με όλες τις αισθήσεις τους

Υπάρχουν αρκετά πράγματα που μπορούν να κάνουν οι γονείς, παράλληλα βέβαια με παρέμβαση από ειδικούς. Επειδή το βιολογικό υπόστρωμα θα συνεχίσει να υπάρχει ακόμα και η καλύτερη παρέμβαση έχει ένα όριο. Παρόλα αυτά οι γονείς μπορούν να διαβάζουν και οι ίδιοι μπροστά στο παιδί για να δείξουν ότι το διάβασμα είναι σημαντικό, να εξηγούν πως χρησιμοποιούμε ένα βιβλίο ή οποιοδήποτε υλικό, να έχουν κοινό χρόνο ανάγνωσης με τα παιδιά τους και να δίνουν ευκαιρίες για να συζητάνε με τα παιδιά τους. Σημαντικό είναι να σεβαστούμε το ρυθμό του παιδιού και να έχουμε στο μυαλό μας ότι αν το πιέσουμε πολύ θα έχουμε τα αντίθετα αποτελέσματα. Το νόημα είναι το παιδί να αγαπήσει το διάβασμα και όχι να το κάνει καταναγκαστικά.

                                                Βασιλειάδης Ηλίας

                                               Σταμπλιάκας Μιλτιάδης

     Ο Βασιλειάδης Ηλίας είναι Ψυχολόγος με MSc στη Σχολική Εξελικτική Ψυχολογία και είναι υποψήφιος Διδάκτορας Α.Π.Θ